Jongeren met schulden, een groeiend probleem!

Leeftijd speelt geen rol bij het hebben van geldproblemen. Schulden en financiële problemen komen helaas voor onder alle leeftijden. Toch zien we een forse toename van jongeren met schulden. Volgens het Nibud hadden in 2019 meer dan 400.000 jongeren tussen de 18 en 26 jaar ernstige betalingsproblemen. Hoe groot is dit probleem nu eigenlijk? En waardoor raken zoveel jongeren in de schulden? Lees in dit artikel onze belangrijkste bevindingen.

Jongeren met schulden, wat getallen op een rij…

Bijna 33% van de jongvolwassenen heeft één of meerdere leningen. Dit zijn vooral leningen bij Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) (28%), leningen bij ouders (12%), een lening bij familie en vrienden (6%), een doorlopend krediet of een persoonlijke lening bij een financiële instelling (3%). Daarnaast heeft bijna 25% van de jongvolwassenen in de afgelopen twaalf maanden een rekening niet op tijd betaald, waarvan de helft om financiële redenen. Hierbij gaat het meestal om achterstallige rekeningen op de zorgverzekering, de telefoonrekening, online bestelde aankopen en hypotheek of huur.

Hoe hoog zijn de schulden die jongeren hebben?

Voor achterstallige rekeningen geldt dat deze bij de meeste jongvolwassenen niet meer bedragen dan 50 euro (10%). Een klein deel van de jongeren (3%) heeft een achterstand van meer dan 1.000 euro. Voor andere soorten schulden, gelden de onderstaande gemiddelde bedragen:

Lening bij DUO: 9.733 euro.
Doorlopende kredieten of persoonlijke leningen: 6.194 euro.
Kopen op afbetaling: 5.978 euro
Leningen bij ouders: 3.844 euro
Leningen bij overige familie en vrienden: 1.114 euro

Opvallend is dat een relatief grote groep jongvolwassenen (20,7%) gemiddeld een bedrag van 1.105 euro moet terugbetalen aan de Belastingdienst.

Hoe komt het dat jongeren steeds vaker schulden hebben?

Vanaf achttien jaar zijn jongeren onafhankelijk van hun ouders en/of verzorgers en kunnen zij abonnementen en contracten afsluiten, geld lenen, studiefinanciering regelen en toeslagen aanvragen. Van de een op andere dag hebben zij dan ook toegang tot hun bank- en spaarrekeningen en kunnen zij in de vorm van rood staan en creditcards over meer geld beschikken dan zij daadwerkelijk hebben.

Helaas heeft niet iedere jongere van huis uit meegekregen hoe er met geld omgegaan dient te worden; hulp is niet altijd dichtbij en informatie over geldzaken is voor sommige jongeren lastig te begrijpen. Dat maakt deze jongeren over het algemeen financieel kwetsbaar.

Daarnaast hebben jongeren steeds vaker (ongewild) een flexibel contract. Ook de studieschuld is de afgelopen jaren ontzettend toegenomen en jongeren zijn gevoelig voor verleidingen. Ze denken daarbij onvoldoende na over de consequenties die een dergelijke lening of aankoop met zich mee brengt voor later. De ‘sociale druk’ van vrienden speelt hierin vaak een rol. Veel jongvolwassenen vinden het moeilijk ‘nee’ te zeggen tegen vrienden. Of ze willen graag dezelfde dingen hebben en doen als hun vrienden en geven daardoor teveel geld uit. Dit maakt de kans op financiële problemen groter. Als er dan iets misgaat, wordt het voor een jongere al snel lastig om zijn/haar geldzaken nog op orde te krijgen.

Veel voorkomende problemen van jongeren met schulden zijn:

Telefoonkredieten en abonnementen
Online gokken en traden waarbij geld wordt verloren
Te hoge woonlasten
Te hoge kosten door het uitgaan van een relatie
Verslavingen
Stijgende zorgkosten

Als eenmaal de incassobureaus en de deurwaarders in beeld zijn, dan kunnen bedragen wel zes keer over de kop gaan, stelt Nadja Jungmann. Incassobureaus en deurwaarders maken het er voor jongeren met schulden dan ook niet makkelijker op.

”In Nederland worden kleine schulden heel snel groot.”
Nadja Jungmann, bijzonder hoogleraar schuldenproblematiek

Als jongeren met schulden niet snel beginnen met het aflossen van de schulden, dan komen zij met een beetje pech in een situatie terecht die onoplosbaar wordt. Jongeren beginnen op deze manier met 1-0 achterstand aan het volwassen leven.

Daarnaast willen jongeren graag zelfstandig zijn en schamen zich voor schulden, waardoor de financiële problemen niet tijdig met ouders en/of vrienden worden besproken. Hierdoor nemen de schulden toe. De stress die dit vervolgens veroorzaakt is slecht voor de gezondheid, het functioneren op het werk en de omgang met vrienden en familie. Twijfel dus niet en onderneem actie als het jou of een vriend(in) overkomt!

Wat moet er veranderen om te voorkomen dat er steeds meer jongeren met schulden komen?

Volgens het Nibud moeten onderstaande factoren een bijdrage leveren aan het verder voorkomen van (ernstige) financiële problemen bij jongeren:

Structurele educatie. Financiële educatie zou structureel deel moeten uitmaken van het onderwijs, zodat jongeren onafhankelijk van hun thuissituatie met voldoende bagage hun financiële zelfstandigheid tegemoet gaan;
Minder complexe systemen. Het regelen van studiefinanciering, toeslagen aanvragen en het indienen van de jaarlijkse belastingaangifte is vaak te ingewikkeld. Vereenvoudigde systemen kunnen financiële problemen voorkomen;
Bevordering van de financiële zelfredzaamheid. Jongeren blijven tegenwoordig langer thuis wonen. Ook dan is het van belang dat zij financieel zelfredzamer worden. Voor de ouders is dit een uitgelezen kans om de financiële zelfstandigheid van hun kind verder te bevorderen en hen voor te bereiden op een financieel gezonde toekomst.

Daarnaast zijn gemeenten sinds 2021 op grond van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening verplicht om mensen die hun vaste lasten niet betalen zo spoedig mogelijk hulp te bieden. Deze zogenoemde vroegsignalering moet ervoor zorgen dat beginnende achterstanden niet verder oplopen. Als je een schuld hebt bij een ‘vaste lastenpartner’ – denk aan de woningcorporatie, huurbaas, de zorgverzekeraar, het energie- of waterbedrijf – moeten zij jouw gemeente daarover informeren. De gemeente is dan verplicht om binnen vier weken contact op te nemen en hulp aan te bieden.

Wat kunnen jongeren met schulden en/of hun ouders zelf doen?

Een goede financiële opvoeding tijdens de kinderjaren zorgt voor een goede basis voor financiële zelfstandigheid na het achttiende levensjaar. De Financiële opvoedtest kan ouders hierbij helpen. Deze test legt ouders dilemma’s voor uit de dagelijkse opvoedpraktijk. Het zet ouders aan het denken en geeft ouders handvatten voor de aanpak. Ook is te zien wat andere ouders doen in deze situaties en je krijgt tips. Na het invullen van de test kan je hierover in gesprek gaan met jouw partner en/of kind(eren).

Bovendien kunnen ouders hun kinderen het beste tijdig voorbereiden op hun achttiende levensjaar. De achttiende verjaardag is daarvoor eigenlijk al te laat. Een goede manier om de jongere hierop voor te bereiden is het Geldplan Bijna 18. Met dit plan doorloopt de jongere vijf stappen die nodig zijn om de geldzaken goed te regelen.

Een andere goede manier om je voor te bereiden is door vóór je achttiende verjaardag al zelf ‘volwassenzaken’ te regelen. Dit kan bijvoorbeeld door zelf een DigiD, legitimatiebewijs en zorgtoeslag aan te vragen. Op deze manier ontwikkel je vaardigheden die rond je achttiende (en natuurlijk daarna) noodzakelijk voor je zijn. Ter ondersteuning is hiervoor Doe je Digiding in het leven geroepen. Aan de hand van verschillende thema’s maken jongeren met dit lesprogramma kennis met digitale overheidsdiensten.

Hulp nodig?

Gelukkig is het in Nederland mogelijk om bij (uitzichtloze) financiële problemen hulp te vragen aan een bewindvoerder en/of budgetbeheerder. Aangezien je jong bent, is er vaak van alles mogelijk om nog een goede toekomst op te bouwen. De bewindvoerder en/of budgetbeheerder helpt jou met het inventariseren van jouw financiële situatie en zorgt ervoor dat jouw schulden worden opgelost. Ook kan de bewindvoerder en/of budgetbeheerder jou helpen met allerlei andere financiële zaken, zoals het aanvragen van toeslagen en het contact onderhouden met schuldeisers. Dit leidt ertoe dat je in ieder geval veel zorgen minder hebt.

Zoek je hulp bij het regelen van jouw financiën en wil je meer weten wat 072 Bewind en Inkomensbeheer voor jou kan betekenen? Neem dan gerust vrijblijvend contact met ons op!